Cẩm nang cơ chế, chính sách về giảm nghèo giai đoạn 2021-2025

15/08/2024

LỜI GIỚI THIỆU

Khuyến khích làm giàu hợp pháp đi đôi với giảm nghèo bền vững;
giảm dần tình trạng chênh lệch giàu - nghèo giữa các vùng, miền, các tầng
lớp dân cư là một trong những định hướng lớn về chính sách xã hội được
xác định trong Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ
nghĩa xã hội. Do vậy, bên cạnh các chính sách giảm nghèo thường xuyên
gồm: (i) Các chính sách hỗ trợ toàn diện cho người dân như hỗ trợ bảo hiểm
y tế; miễn, giảm học phí, hỗ trợ chi phí học tập; hỗ trợ tiền điện, trợ giúp
pháp lý; hỗ trợ đào tạo nghề, kết nối việc làm; hỗ trợ nhà ở, nước sạch và vệ
sinh; giảm nghèo về thông tin; (ii) Các chính sách hỗ trợ giảm nghèo đặc
thù do Trung ương, địa phương ban hành như chính sách hỗ trợ tiền mặt,
lương thực, chăm sóc y tế, hỗ trợ máy tính, dịch vụ internet phục vụ học tập
trực tuyến cho trẻ em nghèo; hỗ trợ chi phí nước sinh hoạt; hỗ trợ hộ nghèo
thuộc diện đối tượng bảo trợ xã hội; (iii) Chính sách tín dụng được đầu tư
cho phát triển sản xuất, tạo sinh kế, tạo việc làm và đáp ứng nhu cầu thiết
yếu trong đời sống của người nghèo và các đối tượng chính sách khác; Đảng,
Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, ban hành Chương
trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025 nhằm tạo
một hệ thống chính sách đầy đủ, đồng bộ về công tác giảm nghèo để thực
hiện thắng lợi mục tiêu tỷ lệ nghèo đa chiều duy trì mức giảm 1-1,5%/năm
mà Đảng, Quốc hội, Chính phủ giao và triển khai đồng bộ các giải pháp
giảm nghèo đa chiều, bền vững, bao trùm, nhất là khu vực đồng bào dân tộc
thiểu số.
Để góp phần tuyên truyền, hỗ trợ trong thực hiện các cơ chế, chính sách
về công tác giảm nghèo từ trung ương đến địa phương, Văn phòng Quốc gia
về giảm nghèo tập hợp các văn bản và giải đáp các vướng mắc thường gặp
về công tác giảm nghèo trong cuốn "Cẩm nang cơ chế, chính sách về giảm
nghèo giai đoạn 2021-2025". Tuy nhiên, do giới hạn về thời gian, nguồn lực,
Cẩm nang chỉ tập trung giới thiệu về các nội dung liên quan đến việc hướng
dẫn, triển khai thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền
vững giai đoạn 2021-2025. Đồng thời, trong quá trình biên soạn không tránh
khỏi những sai sót, Văn phòng Quốc gia về giảm nghèo rất mong nhận được
sự góp ý của độc giả, đặc biệt là các công chức, viên chức, người lao động
trực tiếp thực hiện công tác giảm nghèo để tiếp tục hoàn thiện Cẩm nang.
Trân trọng giới thiệu./.
I. VĂN BẢN VỀ CHUẨN NGHÈO ĐA CHIỀU GIAI ĐOẠN 2021-2025
1. Nghị định số 07/2021/NĐ-CP ngày 27/01/2021 của Chính phủ quy định
chuẩn nghèo đa chiều giai đoạn 2021-2025.
2. Quyết định số 24/2021/QĐ-TTg ngày 16/7/2021 của Thủ tướng Chính
phủ quy định quy trình rà soát hộ nghèo, hộ cận nghèo hằng năm và quy trình xác
định hộ làm nông nghiệp, lâm nghiệp, ngư nghiệp và diêm nghiệp có mức sống
trung bình giai đoạn 2022-2025.
3. Thông tư số 02/2022/TT-BLĐTBXH ngày 30/3/2022 của Bộ trưởng Bộ
Lao động - Thương binh và Xã hội sửa đổi, bổ sung một số nội dung của Thông
tư số 07/2021/TT-BLĐTBXH ngày 18/7/2021 của Bộ Lao động - Thương binh
và Xã hội hướng dẫn phương pháp rà soát, phân loại hộ nghèo, hộ cận nghèo; xác
định thu nhập của hộ làm nông nghiệp, lâm nghiệp, ngư nghiệp, diêm nghiệp có
mức sống trung bình giai đoạn 2022-2025 và mẫu biểu báo cáo.
4. Thông tư số 07/2021/TT-BLĐTBXH ngày 18/7/2021 của Bộ Lao động
- Thương binh và Xã hội hướng dẫn phương pháp rà soát, phân loại hộ nghèo, hộ
cận nghèo; xác định thu nhập của hộ làm nông nghiệp, lâm nghiệp, ngư nghiệp,
diêm nghiệp có mức sống trung bình giai đoạn 2022-2025 và mẫu biểu báo cáo.
5. Quyết định số 576/QĐ-LĐTBXH ngày 18/5/2021 của Bộ trưởng Bộ
Lao động - Thương binh và Xã hội công bố kết quả rà soát hộ nghèo, hộ cận nghèo
năm 2020 theo chuẩn nghèo tiếp cận đa chiều áp dụng cho giai đoạn 2016-2020.
6. Quyết định số 125/QĐ-LĐTBXH ngày 22/02/2022 của Bộ trưởng Bộ
Lao động - Thương binh và Xã hội công bố kết quả rà soát hộ nghèo, hộ cận nghèo
năm 2021 theo chuẩn nghèo tiếp cận đa chiều giai đoạn 2016-2020.
7. Quyết định số 582/QĐ-LĐTBXH ngày 30/6/2022 của Bộ trưởng Bộ
Lao động - Thương binh và Xã hội công bố kết quả rà soát hộ nghèo, hộ cận nghèo
đầu kỳ theo chuẩn nghèo tiếp cận đa chiều giai đoạn 2022-2025.
8. Quyết định số 71/QĐ-LĐTBXH ngày 19/01/2023 của Bộ trưởng Bộ
Lao động - Thương binh và Xã hội công bố kết quả rà soát hộ nghèo, hộ cận
nghèo năm 2022 theo chuẩn nghèo tiếp cận đa chiều giai đoạn 2022-2025.
II. VĂN BẢN VỀ HƯỚNG DẪN, THỰC HIỆN CHƯƠNG TRÌNH
MỤC TIÊU QUỐC GIA GIẢM NGHÈO BỀN VỮNG GIAI ĐOẠN 2021-2025
1. Nghị quyết số 24/2021/QH15 ngày 28/7/2021 của Quốc hội phê duyệt
chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững
giai đoạn 2021-2025.
2. Nghị định số 27/2022/NĐ-CP ngày 19/4/2022 của Chính phủ quy định
cơ chế quản lý, tổ chức thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia.
3. Quyết định số 90/QĐ-TTg ngày 18/01/2022 của Thủ tướng Chính phủ
phê duyệt Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn
2021-2025.
4. Quyết định số 02/2022/QĐ-TTg ngày 18/01/2022 của Thủ tướng Chính
phủ ban hành quy định nguyên tắc, tiêu chí, định mức phân bổ vốn ngân sách
trung ương và tỷ lệ vốn đối ứng của ngân sách địa phương thực hiện Chương trình
mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025.
5. Quyết định số 36/2021/QĐ-TTg ngày 13/12/2021 của Thủ tướng Chính phủ
về tiêu chí huyện nghèo và tiêu chí xã đặc biệt khó khăn vùng bãi ngang, ven biển
và hải đảo giai đoạn 2021-2025.
6. Quyết định số 1705/QĐ-TTg ngày 12/10/2021 của Thủ tướng Chính phủ
ban hành Kế hoạch triển khai Nghị quyết số 24/2021/QH15 ngày 28/7/2021 của
Quốc hội phê duyệt chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo
bền vững giai đoạn 2021-2025.
7. Quyết định số 1945/QĐ-TTg ngày 18/11/2021 của Thủ tướng Chính phủ
về việc thành lập Ban Chỉ đạo Trung ương các Chương trình mục tiêu quốc gia
giai đoạn 2021-2025.
8. Quyết định số 353/QĐ-TTg ngày 15/3/2022 của Thủ tướng Chính phủ
phê duyệt danh sách huyện nghèo, xã đặc biệt khó khăn vùng bãi ngang, ven biển
và hải đảo giai đoạn 2021-2025.
9. Quyết định số 880/QĐ-TTg ngày 22/7/2022 của Thủ tướng Chính phủ
phê duyệt một số nội dung hỗ trợ 22 huyện nghèo thuộc 17 tỉnh thoát khỏi tình
trạng nghèo, đặc biệt khó khăn giai đoạn 2022-2025.
10. Quyết định số 666/QĐ-TTg ngày 02/6/2022 của Thủ tướng Chính phủ
ban hành Kế hoạch tổ chức thực hiện Phong trào thi đua "Vì người nghèo - Không
để ai bị bỏ lại phía sau" giai đoạn 2021-2025.
11. Thông tư số 09/2022/TT-BLĐTBXH ngày 25/5/2022 của Bộ trưởng Bộ
Lao động - Thương binh và Xã hội hướng dẫn một số nội dung thực hiện đa dạng
hóa sinh kế, phát triển mô hình giảm nghèo và hỗ trợ người lao động đi làm việc
ở nước ngoài theo hợp đồng thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo
bền vững giai đoạn 2021-2025.
12. Thông tư số 10/2022/TT-BLĐTBXH ngày 31/5/2022 của Bộ trưởng Bộ
Lao động - Thương binh và Xã hội hướng dẫn giám sát, đánh giá thực hiện
Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025.
13. Thông tư số 11/2022/TT-BLĐTBXH ngày 30/6/2022 của Bộ trưởng Bộ
Lao động - Thương binh và Xã hội hướng dẫn một số nội dung thực hiện hỗ trợ
việc làm bền vững thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững
giai đoạn 2021-2025.
14. Thông tư số 17/2022/TT-BLĐTBXH ngày 06/9/2022 của Bộ trưởng Bộ
Lao động - Thương binh và Xã hội hướng dẫn thực hiện một số nội dung về giáo
dục nghề nghiệp và giải quyết việc làm cho người lao động tại các tiểu dự án và
nội dung thành phần thuộc 03 chương trình mục tiêu quốc gia.
15. Thông tư số 01/2022/TT-BXD ngày 30/6/2022 của Bộ trưởng Bộ Xây dựng
hướng dẫn thực hiện hỗ trợ nhà ở cho hộ nghèo, hộ cận nghèo trên địa bàn các
huyện nghèo thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn
2021-2025.
16. Thông tư số 04/2022/TT-BNNPTNT ngày 11/7/2022 của Bộ trưởng Bộ
Nông nghiệp và Phát triển nông thôn hướng dẫn thực hiện hỗ trợ phát triển sản
xuất trong lĩnh vực nông nghiệp thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo
bền vững giai đoạn 2021-2025.
17. Thông tư số 06/2022/TT-BTTTT ngày 30/6/2022 của Bộ trưởng Bộ
Thông tin và Truyền thông hướng dẫn thực hiện Dự án Truyền thông và giảm
nghèo về thông tin thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững
giai đoạn 2021-2025.
18. Thông tư số 46/2022/TT-BTC ngày 28/7/2022 của Bộ trưởng Bộ Tài chính
quy định quản lý, sử dụng và quyết toán kinh phí sự nghiệp từ nguồn ngân sách
trung ương thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai
đoạn 2021-2025.
19. Quyết định số 1768/QĐ-BYT ngày 30/6/2022 của Bộ trưởng Bộ Y tế
về việc hướng dẫn thực hiện nội dung "Cải thiện dinh dưỡng" thuộc Chương trình
mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025.
III. VĂN BẢN VỀ CHỈ ĐẠO, ĐIỀU HÀNH THỰC HIỆN CHƯƠNG TRÌNH
1. Chỉ thị số 05-CT/TW ngày 23/6/2021 của Ban Bí thư về tăng cường sự
lãnh đạo của Đảng đối với công tác giảm nghèo bền vững đến năm 2030.
2. Nghị quyết số 160/NQ-CP ngày 22/12/2021 của Chính phủ ban hành
Kế hoạch thực hiện Chỉ thị số 05-CT/TW ngày 23/6/2021 của Ban Bí thư Trung ương
Đảng khóa XIII về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác giảm nghèo
bền vững đến năm 2030.
3. Quyết định số 87/QĐ-LĐTBXH ngày 10/02/2022 của Bộ trưởng Bộ
Lao động - Thương binh và Xã hội về việc thành lập Tổ công tác về Chương trình
mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025.
4. Quyết định số 102/QĐ-LĐTBXH ngày 08/02/2023 của Bộ trưởng Bộ
Lao động - Thương binh và Xã hội về việc Thay đổi thành viên thường trực Tổ
công tác về Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn
2021-2025.
5. Quyết định số 88/QĐ-TCTCTMTQGGNBV ngày 10/02/2022 của
Bộ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội về việc ban hành quy chế
hoạt động của Tổ công tác về Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững
giai đoạn 2021-2025.
6. Quyết định số 314/QĐ-LĐTBXH ngày 05/4/2022 của Bộ trưởng Bộ
Lao động - Thương binh và Xã hội ban hành Chương trình hành động thực hiện
Nghị quyết số 160/NQ-CP ngày 22/12/2021 của Chính phủ ban hành Kế hoạch
thực hiện Chỉ thị số 05-CT/TW ngày 23/6/2021 của Ban Bí thư Trung ương Đảng
khóa XIII về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác giảm nghèo bền
vững đến năm 2030.
7. Quyết định số 650/QĐ-LĐTBXH ngày 21/7/2022 của Bộ trưởng Bộ
Lao động - Thương binh và Xã hội phê duyệt kế hoạch truyền thông về
Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025.
8. Quyết định số 628/QĐ-LĐTBXH ngày 15/7/2022 của Bộ trưởng Bộ Lao
động - Thương binh và Xã hội ban hành kế hoạch giám sát, đánh giá năm 2022
thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn
2021-2025.
9. Quyết định số 1240/QĐ-LĐTBXH ngày 13/12/2022 của Bộ trưởng Bộ
Lao động - Thương binh và Xã hội ban hành Kế hoạch hành động của Bộ Lao
động - Thương binh và Xã hội thực hiện Nghị quyết số 11-NQ/TW ngày
10/02/2022 của Bộ Chính trị về phương hướng phát triển kinh tế - xã hội và bảo
đảm quốc phòng, an ninh vùng trung du và miền núi Bắc Bộ đến năm 2030, tầm
nhìn đến năm 2045.
10. Quyết định số 314/QĐ-LĐTBXH ngày 22/3/2023 của Bộ trưởng Bộ
Lao động - Thương binh và Xã hội ban hành Kế hoạch hành động của Bộ Lao
động - Thương binh và Xã hội thực hiện Nghị quyết số 152/NQ-CP ngày
15/11/2022 của Chính phủ thực hiện Nghị quyết số 23-NQ/TW ngày 06/10/2022
của Bộ Chính trị về phương hướng phát triển kinh tế - xã hội và bảo đảm quốc
phòng, an ninh vùng Tây Nguyên đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.
11. Công văn số 5094/LĐTBXH-VPQGGN ngày 31/12/2021 của Bộ
Lao động - Thương binh và Xã hội về việc hướng dẫn phạm vi, đối tượng
phân bổ vốn năm 2021.
12. Công văn số 2006/LĐTBXH-VPQGGN ngày 15/6/2022 của Bộ
Lao động - Thương binh và Xã hội về việc hướng dẫn phạm vi, đối tượng
phân bổ vốn năm 2022.
13. Công văn số 5339/LĐTBXH-VPQGGN ngày 26/12/2022 của Bộ
Lao động - Thương binh và Xã hội về việc hướng dẫn phạm vi, đối tượng
phân bổ vốn năm 2023.
14. Công văn số 9540/BTC-ĐT ngày 19/9/2022 của Bộ Tài chính về việc
thanh toán, quyết toán dự án sử dụng vốn đầu tư công có quy mô nhỏ, kỹ thuật
không phức tạp áp dụng cơ chế đặc thù thuộc các Chương trình mục tiêu quốc gia.
15. Chương trình phối hợp số 109/CTr-BLĐTBXH-MTTQ ngày
11/01/2023 của Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, Ban Thường trực Ủy ban
Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam.
16. Công văn số 393/LĐTBXH-VPQGGN ngày 16/02/2023 của Bộ Lao
động - Thương binh và Xã hội về việc xây dựng, triển khai Chương trình phối hợp.
17. Công văn số 3617/LĐTBXH-VL ngày 19/9/2022 của Bộ Lao động -
Thương binh và Xã hội về việc thực hiện Tiểu dự án "Hỗ trợ việc làm bền vững"
thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025
sử dụng vốn đầu tư phát triển.
18. Công điện số 71/CĐ-TTg ngày 23/02/2023 của Thủ tướng Chính phủ
về việc tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai thực hiện các
chương trình mục tiêu quốc gia giai đoạn 2021-2025.
19. Công văn số 521/LĐTBXH-VPQGGN ngày 22/02/2023 của Bộ Lao
động - Thương binh và Xã hội về việc trả lời các vướng mắc trong thực hiện
Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025.
20. Công văn số 951/LĐTBXH-VL ngày 22/3/2023 của Bộ Lao động -
Thương binh và Xã hội về việc trả lời kiến nghị vướng mắc trong thực hiện
Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025.
21. Công văn số 277/LĐTBXH-VPQGGN ngày 06/02/2023 của Bộ Lao động
- Thương binh và Xã hội về việc đôn đốc thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia
giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025.
22. Công văn số 306/LĐTBXH-VPQGGN ngày 08/02/2023 của Bộ Lao
động - Thương binh và Xã hội về việc phê duyệt Kế hoạch hỗ trợ huyện nghèo
thoát khỏi tình trạng nghèo, đặc biệt khó khăn giai đoạn 2022-2025.
23. Công văn số 831/LĐTBXH-VPQGGN ngày 08/03/2023 của Bộ Lao
động - Thương binh và Xã hội về việc đôn đốc, triển khai Kế hoạch hỗ trợ huyện
nghèo thoát khỏi tình trạng nghèo, đặc biệt khó khăn giai đoạn 2022-2025.
24. Công văn số 2770/BTC-NSNN ngày 27/3/2023 của Bộ Tài chính về việc
trả lời vướng mắc trong thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia giai đoạn
2021-2025.
25. Công văn số 2807/BTC-HCSN ngày 29/3/2023 của Bộ Tài chính về
việc trả lời vướng mắc của địa phương về triển khai thực hiện các chương trình
mục tiêu quốc gia giai đoạn 2021-2025.
26. Công văn số 1119/LĐTBXH-VP ngày 30/3/2023 về việc trả lời kiến nghị,
đề xuất của Ủy ban nhân dân tỉnh Khánh Hòa.
27. Công văn số 1197/LĐTBXH-TCGDNN ngày 05/4/2023 về việc giải
quyết các vướng mắc trong thực hiện các nội dung về giáo dục nghề nghiệp thuộc
03 Chương trình mục tiêu quốc gia giai đoạn 2021-2025.
IV. VĂN BẢN VỀ CHÍNH SÁCH GIẢM NGHÈO THƯỜNG XUYÊN
1. Luật Trợ giúp pháp lý ngày 20/6/2017.
2. Nghị định số 20/2021/NĐ-CP ngày 15/3/2021 của Chính phủ quy định
chính sách trợ giúp xã hội đối với đối tượng bảo trợ xã hội.
3. Nghị định số 146/2018/NĐ-CP ngày 17/10/2018 của Chính phủ quy định
chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Bảo hiểm y tế.
4. Nghị định số 61/2015/NĐ-CP ngày 09/7/2015 của Chính phủ quy định
về chính sách hỗ trợ tạo việc làm và quỹ quốc gia về việc làm.
5. Quyết định số 05/2022/QĐ-TTg ngày 23/3/2022 của Thủ tướng Chính phủ
sửa đổi, bổ sung một số điều của Quyết định số 157/2007/QĐ-TTg ngày
27/9/2007 của Thủ tướng Chính phủ về tín dụng đối với học sinh, sinh viên.
6. Quyết định số 46/2015/QĐ-TTg ngày 26/9/2015 của Thủ tướng Chính phủ
quy định chính sách hỗ trợ đào tạo trình độ sơ cấp, đào tạo dưới 03 tháng.
7. Quyết định số 02/2021/QĐ-TTg ngày 21/01/2021 của Thủ tướng Chính phủ
về sửa đổi, bổ sung một số điều của Quyết định số 28/2015/QĐ-TTg ngày
21/7/2021 của Thủ tướng Chính phủ về tín dụng đối với hộ mới thoát nghèo.
8. Thông tư số 190/2014/TT-BTC ngày 11/12/2014 của Bộ Tài chính quy
định thực hiện chính sách hỗ trợ tiền điện cho hộ nghèo và hộ chính sách xã hội./.